منظور از بهداشت روان چیست؟

بهداشت روان

بهداشت روانی به حالات مثبت رفتاری مثبت و سازنده گفته می شود که شخص با تکیه بر این ویژگی های رفتاری می تواند استعدادهای خود را در معرض نمایش قرار دهد و فرد در سطح بالایی از سازگاری رفتاری برخوردار است. فردی که از بهداشت روانی کامل بهره مند است به راحتی از نیازهای روزمره زندگی برمی آید و می تواند در جامعه نقش پذیری سازنده داشته باشد. به عبارت دیگر پیشگیری از به وجود آمدن مشکلات و بیماری های روانی، سلامت روانی را به دنبال دارد.

عوامل موثر بر سلامت روان

عوامل گوناگونی بر روی سلامت بهداشت و روان انسان تاثیر می گذارند. این عوامل می توانند فردی باشند یا به محیطی که فرد در آن زندگی می کند برگردد. وجود بیماری های مختلف مانند عارضه های قلبی، کلیوی، اضطراب، استرس و محیطی که در آن افراد از حقوق پایینی برخوردارند، آموزش محدود است و تخطی از قانون وجود دارد، سلامت و بهداشت روان را نیز درگیر خود می کند.

عوامل فردی

بر سلامت و روان فرد عوامل مختلفی تاثیرگذارند. این عوامل شامل ژنتیک، جنسیت، یادگیری مهارت های زندگی، اعتماد به نفس، باورها و اعتقادات شخصی، تغذیه، ورزش،خواب مناسب، نداشتن اعتیاد و اشتغال هستند. عواملی مانند ژنتیک و جنسیت تغییر قابل تغییر نیستند اما عوامل دیگری که ذکر شد قابل تغییر بوده و فرد می تواند با به کارگیری روش های درست و معقول سلامت روانی خود را بهبود بخشد. در ادامه پزشک کالا قصد دارد عواملی را که در بهداشت روانی موثرند را مورد بررسی قرار دهد و برای هر کدام راهکارهای مناسب ارائه دهیم.

ژنتیک

سلامت روانی زمانی محقق می گردد که بافت ها و اندام های بدن به طور موثری به وظایف خود عمل کنند و نقصانی در عملکرد آن ها وجود نداشته باشد. زمانی که در کار یک عضو اختلال ایجاد شود، اختلال روانی را نیز به همراه خواهد داشت. برای مثال هر گونه اختلال در دستگاه عصبی منجر به افسردگی و اضطراب می شود و در کار دیگر اندام ها نیز اختلال ایجاد می کند و سلامت روان را به خطر می اندازد.

جنسیت

جنسیت یکی از عوامل تعیین کننده در بهداشت روانی است. جنسیت به عنوان یک عامل تعیین کننده با عوامل دیگر مانند سن، ساختار خانواده، درآمد، میزان حمایت اجتماعی و فرهنگی در ارتباط است و تبعیضاتی که وجود دارد بر سلامت روان تاثیر بسزایی دارند. سیاست گذاری های اقتصادی و اجتماعی که باعث تغییرات و دگرگونی های ناگهانی و مخرب تر میزان درآمد، اشتغال و سرمایه اجتماعی می شود، اگر قابل کنترل نباشد، موجب به وجود آمدن تبعیضات جنسیتی و اختلالات روانی شدید در افراد می شود. طبق مطالعات انجام شده، زنان به مراتب بیشتر تحت تاثیر عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی قرار می گیرند و سلامت روانی زنان بیشتر در معرض خطر است. افسردگی، استرس، اضطراب، خشونت جنسی و تبعیض در زنان خیلی بالاتر است.

مهارت های زندگی

یکی دیگر از عوامل موثر در سلامت روان مهارت های زندگی است. بدین صورت که افرادی که در مواجهه با مشکلات روزمره زندگی فاقد توانایی های لازم هستند و همین مسئله آن ها را بسیار آسیب پذیر می کند. همه ی ما باید قدرت تصمیم گیری در شرایط مختلف زندگی را داشته باشیم تا بتوانیم معضلات زندگی را حل کنیم. کنترل خشم، ترس و هیجانات از مهم ترین مهارت های زندگی هستند. با یادگیری و بهره مندی از چنین مهارت هایی می توانیم یک زندگی معتدل و شادی داشته باشیم.

خودشناسی

یکی از عوامل مهمی که می تواند به کمک کند که رضایت کامل از زندگی داشته باشیم، این است که مهارت شناخت خود را داشته باشیم، به استعداد و توانایی های خود واقف باشیم و نقاط ضعف خود را بپذیریم و برای رفع و بهبود آن تلاش کنیم. چنین مهارت هایی نقش تعیین کننده در زندگی یک فرد موفق دارد و باعث بهبود عملکرد فرد در زندگی می شود.

باورها و اعتقادات فردی

در سال های اخیر تحقیقات فراوانی در مورد رابطه مذهب و اهمیت آن در تامین سلامت روانی در سراسر دنیا صورت گرفته است. مذهب بخش عمده ای از کیفیت زندگی را شامل می شود. معنویت می تواند باعث ایجاد آرامش و رفع اضطراب، استرس، نگرانی ها و دلهره ها شود. چنین افرادی به دلیل باور قلبی که به خدا و نظام آفرینش دارند کمتر در معرض غم و اندوه و افسردگی قرار می گیرند.

فرهنگ

افراد باید از سواد سلامت روان برخوردار باشند. سواد سلامت روان نیز اشاره به دانش و باورهای مربوط به اختلالات روانی دارد که به شناخت، مدیریت و یا پیشگیری از این اختلالات روانی کمک می کند. تحقیقات و بررسی های انجام شده نشان می دهد که سطح بالای سواد به اشخاص این اجازه را می دهد که به دنبال تشخیص زودهنگام و پیشگیری برای اختلالات روانی باشند.

خانواده

کانون خانواده یکی از عواملی است که در جهت گیری رفتاری فرد تاثیر مستقیم دارد. شخصیت افراد در خانه و خانواده شکل می گیرد و والدین بزرگترین مربیان فرد در زندگی هستند. خانواده سالم خانواده ای است که سلامت روان و آرامش هر یک از اعضای خانواده را تامین می کند. برای رسیدن به یک خانواده سالم، والدین باید دقت کافی را در تربیت فرزندانشان داشته باشند زیرا همانطور که گفته شد شخصیت افراد در خانواده شکل می گیرد.