عملکرد کلیه و مراقبت از آن

عملکرد و وظیفه کلیه

کلیه ها اندام های لوبیایی شکل هستند که در قسمت پایینی بدن قرار گرفته اند. کلیه شاخص ترین اندامی است که وظیفه تنظیم آب و مواد معدنی خون و حفظ ثبات داخلی بدن می باشد. کلیه ها در کنترل میزان نمک و مواد نیتروژن دار که شامل اوره و اسید اوریک می باشد، نقش دارند. واحد سازنده کلیه ها، نفرون نام دارد که با حذف مواد زاید و آب اضافی کلیه، باعث تشکیل ادرار می شود. نفرون ها شبکه ای کروی هستند که خون از یک سمت آن وارد شده و از سمت دیگر خارج می شود، نورون به عنوان فیلتر عمل کرده و اجازه عبور به مولکول های کوچک مانند آب، نمک و چربی ها می دهد، درحالی که مولکول های بزرگ مانند پروتئین ها و چربی ها از این فیلتر عبور نمی کنند. با این وجود مقدار زیادی نمک، قند و مواد نیتروژن دار به واسطه نفرون ها از خون خارج شده و به درون لوله های کلیوی تراوش می شود. و در ادامه ساز و کار به این صورت است که، مولکول های حیاتی مانند قند ها تمام و کمال به خون بازمی گردد اما اوره، اوریک اسید و مواد سمی و زاید به صورت ادرار دفع می گردند. ادرار از طریق لوله های کوچک وارد بخشی مخروطی شکل، به نام لگنچه می شود و از طریق لوله حالب به مثانه منتقل می شود و در ادامه فرایند مثانه ادرار را از طریق پیش آبراه از بدن خارج می کند. کلیه ها عمل هورمون سازی هم انجام میدهند، هورمون های ساخته شده توسط کلیه در تنظیم فشار خون، ساخت گویچه های قرمز و زدودن کلسیم از روده ها نقش دارند.

بیماری های کلیه

بیماری کلیه می تواند به عنوان یک نارسایی جدی باشد و عملکرد کلی بدن را مختل کند، به همین دلیل باید هرچه زود تر برای درمان آن اقدام شود. بیماری های کلیه می تواند هر فردی را دچار خود کند اما در افرادی که دیابت و فشار خون دارند در معرض هر چه بیشتر این بیماری قرار دارند. از مهم ترین بیماری های کلیه می توان به سندرم نفروتیک، عفونت، گلومرو لو نفریت، سبسیت، انواع کیست ها، انسداد، پیلونفریت و ناهنجاری های کلیه اشاره کرد.
سنگ کلیه از شایع ترین بیماری های کلیه محسوب می شود که باعث ایجاد درد های شدید در قسمت راست بدن می شود. میزان شیوع بیماری سنگ کلیه در مردان بیشتر از زنان است که این مقدار به ۴ برابر می رسد. سنگ های کلیه غالبا حاوی کلسیم، آمونیاک و منیزیم هستند. علت ایجاد سنگ کلیه، رسوب تدریجی مواد معدنی و نمک در کلیه است که اندازه آن می تواند به یک توپ تنیس هم برسد. از علائم سنگ کلیه می توان به درد شدید در پهلوها و زیر شکم، ادرار مکرر، تب ولرز و حالت تهوع و استفراغ اشاره کرد. اغلب بیماری های سنگ کلیه به دلیل مصرف کم آب و عوامل ژنتیکی و ارثی است.

علائم بروز بیماری های کلیوی

در ابتدای مبتلا شدن به بیماری کلیوی شما علائمی را مشاهده نمی کنید، به همین دلیل معاینه مقطعی بسیار اهمیت دارد، زیرا پزشک در صورت تشخیص بیماری در مراحل اولیه، درمان آن با سهولت بیشتری انجام می پذیرد. از علائم بیماری های کلیوی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تورم در اطراف چشم
• تورم در بخش های مختلف بدن
• درد در قسمت پشتی بدن، پهلوها و زیر قفسه سینه
• افزایش دفع ادرار
• تغییر در شکل و نوع ادرار
• تغییر رنگ ادرار

پیشگیری از بیماری های کلیه

• هر چند وقت یکبار فشار خون، کلسترول و قند خون خود را چک کنید و هر ۶ ماه یک بار به پزشک مراجعه کنید.
• در رژیم غذایی خود از مصرف زیاد چربی، نمک و قند پرهیز کنید، در عوض از میوه جات و سبزیجات به طور منظم استفاده کنید و فعالیت بدنی روزانه را فراموش نکنید.
• طبق دستور پزشک از داروها استفاده کنید، چرا که بعضی داروها ممکن است با شما سازگاری نداشته باشد و منجر به ایجاد اختلالاتی در کلیه شما شود.
• از استعمال دخانیات به ویژه سیگار دوری کنید. نیکوتین باعث می شود دیواره رگ های خونی شما آسیب ببیند و باعث چسبندگی چربی در دیواره ها شود و عارضه های کلیوی را ایجاد کند.